^{Edebiyat Yazıları VI}Dilbilim-Edebiyat Araştırmaları 3

Edebiyatın Dili, Kimliği ve Derinliği…
Bu derleme, edebiyatın sadece bir sanat değil, aynı zamanda dilbilim, psikoloji, sosyoloji ve felsefeyle iç içe geçmiş yaşayan bir miras olduğunu gösteriyor. Edebiyatın farklı katmanlarını, metinlerarası ilişkilerini ve değerler evrenini mercek altına alan bu kitap, okuru derinlikli bir entelektüel yolculuğa davet ediyor.
Kitapta yer alan incelemelerden bazıları:
• Adın Sırrı, Karakterin Yansıması: Halit Ziya Uşaklıgil’in romanlarında (Aşk-ı Memnu, Mai ve Siyah, Kırık Hayatlar) karakter adlarının onomastik (ad bilimi) açıdan taşıdığı anlam ve ironik bağlamlar çözümleniyor. Yazarın, karakterlerinin kişiliklerini ve toplumsal konumlarını isimleriyle nasıl kodladığı gözler önüne seriliyor.
• Öğüdün Sesleri: 19. yüzyıl divan şairi Diyarbekirli Nigâhî’nin divanındaki nasihatname (pendnâme) örnekleri üzerinden, tasavvufi ve ahlaki öğütlerin manzum dildeki yansımaları inceleniyor.
• Masal ve Gerçek: Modern animasyon (Horton) ve klasik fabl (Arslan ve Av Hayvanları) karşılaştırması yapılarak, “aklın kaba kuvvetten üstünlüğü” ve “empati” gibi evrensel değerlerin anlatımdaki rolü ele alınıyor.
• İlahi Adalet ve Lanet Teması: Kutsal kitaplarda (Kur’an-ı Kerim, Tevrat) geçen Hz. Musa dönemi felaketlerinin, modern bir macera filmi olan Mumya’daki lanet temalarıyla karşılaştırmalı analizi sunuluyor.
• Gelenek ve Modernite Arasında: Nurullah Genç’in şiirlerinde kullanılan Kafdağı, Zümrüdüanka, Kerem ile Aslı, Hz. Yusuf gibi halk edebiyatı ve mitolojik unsurlar belirlenerek, şairin gelenekle kurduğu bağ ortaya çıkarılıyor.
• Ruhun Serüveni: Mevlânâ’nın Mesnevî-i Manevî’sinin simgesel anlatımıyla, “Padişah ve Cariye” kıssası, ruhun (padişah) nefisle (cariye) mücadelesi ve dünya heveslerinden (kuyumcu) kurtuluş serüveni olarak şerh ediliyor.

Kitapta yer alan makaleler:

Halit Ziya Uşaklıgil’in Bazı Romanlarındaki Kişi Adlarının Onomastik Açıdan İncelenmesi
İlayda Medeni - M. Felat Aktan

Diyarbekirli Nigâhî Divani’nda Mevize/Nasihatnâme/Pendnâme Örnekleri
Kader Yavuz

Osmanlı Donanması Üzerine Bir Bibliyografya Çalışması (Lisansüstü Tez Analizi)
Hasan Kıroğlu - M. Felat Aktan

Karakter Tahlilinden Değerler Eğitimine “Horton” İle “Arslan ve Av Hayvanları” Eserlerine Karşılaştırmalı Bir Bakış
Zeynep Ergin

Kutsal Kitaplarda ve Mumya Filminde Geçen Hz. Musa İle İlgili İktibasların Mukayesesi
Leyla Yılbaşı

Nurullah Genç’in Siyah Gözlerine Beni de Götür Şiir Kitabında Halk Edebiyatı Unsurları
Çilem Yusufoğlu

Padişah ve Cariye Kıssasının Şerhi Denemesi
Fuat Biner